سابقه و هدف: حافظه شنیداری-کلامی با افزایش سن دچار ضعف عملکرد می شود. یکی از روش های پیشنهاد شده به منظور جبران این ضعف، استفاده از تحریک الکتریکی جریان مستقیم می باشد. در مطالعه حاضر تاثیر تحریک الکتریکی جریان مستقیم آندی بر عملکرد حافظه شنیداری-کلامی افراد سالمند سالم مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی که به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده یک سو کور انجام گرفت، 42 فرد سالمند سالم و فاقد مشکلات شناختی، در قالب دوگروه همتا آزمایشی و شاهد شرکت داشتند. تمامی افراد طی 10 جلسه تحریک الکتریکی را با شدت 2 میلی آمپر دریافت می کردند. به منظور ارزیابی وضعیت حافظه شنیداری-کلامی افراد مورد مطالعه، پیش از ارائه تحریک الکتریکی و پس ازآن، از نسخه فارسی آزمون یادگیری شنیداری-کلامی ری (Rey Auditory-Verbal Learning Test) استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج حاصله، در تمامی مراحل آزمون ری درگروه آزمایشی، بین میانگین امتیازات پس از تحریک الکتریکی درمقایسه با پیش از آن اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0>P). هم چنین مقایسه میان امتیازات مراحل آزمون ری پس از تحریک الکتریکی در دوگروه آزمایشی و شاهد، حاکی از آن بودکه جز در مرحله یادآوری پس از مداخله که اختلاف معنی داری میان امتیازات دو گروه مشاهده نشد (075/0= P)، درسایر مراحل این آزمون، اختلاف میان نتایج گروه های آزمایشی و شاهد از لحاظ آماری معنی دار بود (05/0> P). استنتاج: تحریک الکتریکی جریان مستقیم آندی با تاثیر بر پتانسیل الکتریکی غشا سلول های عصبی در ناحیه خلفی جانبی قشر پیش پیشانی، منجر به افزایش فعالیت عصبی در ناحیه مذکور و در نتیجه بهبود عملکرد حافظه شنیداری-کلامی افراد می شود.

پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای (TDCS)بر بهبود سلامت روان زنان مطلقه مراجعه کننده به مراکز مشاوره انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان مطلقه بودند که به مراکز مشاوره شهر اردبیل مراجعه کردند. از بین آن ها30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش چک لیست نشانه های اختلالات روانی(R-90-SCL) بود. مداخله با استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر روی اعضا گروه آزمایش به مدت 10 جلسه متوالی ( هر جلسه20 دقیقه) به صورت قرار گرفتن آند در قسمتF3 و کاتد در قسمت FP2 اجرا شد. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد بین دو گروه آزمایش و گواه ازنظر سلامت روان و زیر مقیاس های آن ازجمله افسردگی، اضطراب، وسواس اجباری، پرخاشگری و روان پریشی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>P). وجود تفاوت معنادار سلامت روان زنان در گروه آزمایش با گروه کنترل در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری است. شاخص مجذور اتا (اندازه اثر) نشان دهنده اثربخشی بیش تر مداخله در متغیر سلامت روانی کل و مؤلفه های وسواس و افسردگی (80/0≥ Eta) و اثربخشی به نسبت کم تر در مؤلفه های روان پریشی و تصورات پارانوییدی (53/0≥ Eta) است. این نتایج حاکی از اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر سلامت روان زنان مطلقه بود. درمجموع یافته های پژوهش نقش و اهمیت درمان TDCS را در بهبود سلامت روان متذکر می سازد.

مقدمه: اعتیاد یک بیماری مزمن و پیشرونده است که با اختلال بدکارکردی و تغییرات در عملکرد سیستم عصبی همراه است. پیشرفت های جدید در تکنیک های غیرتهاجمی تحریک مغز، افق جدیدی را در این زمینه گشوده است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) بر کاهش ولع مصرف در افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع فراتحلیل بود. جامعه آماری پژوهش شامل پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری، مطالعات چاپ شده در مجلات علمی و پژوهشی و پژوهش های نمایه شده توسط نویسندگان ایرانی خارج از کشور بود. پس از تعیین معیارهای ورود و خروج، مداخلات مبتنی بر تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای بر اختلال مصرف مواد بین سال های 2011 تا 2021 از پایگاه های داده ها انتخاب نموده و از میان آن ها، 18 مطالعه با 31 اندازه اثر برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شدند. مراحل فراتحلیل بر اساس روش فراتحلیل هویت و کرامر (2005) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که اندازه اثر به دست آمده 0/74 بود. سطح معنی داری ترکیبی مطالعات نشان می دهد که اندازه اثر کل مطالعات تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای در تنظیم ولع مصرف در افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد معنی دار است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اندازه اثر مداخلات مبتنی بر درمان تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای در کاهش ولع مصرف مواد بر اساس جدول تفسیر کوهن بالا است. بنابراین، استفاده از این رویکرد درمانی جدید به عنوان روشی موثر در کاهش ولع می تواند عملکرد افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد را بهبود بخشد.

تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) پرکاربردترین روش تحریک غیرتهاجمی مغز است که چالش اساسی آن تفاوت های بین فردی است که در پاسخ به این تحریک گزارش می شود. یک منبع در ایجاد این تنوعات را می توان تفاوت در توزیع میدان الکتریکی درنظر گرفت که به دلیل تفاوت در ساختارهای مغزی ایجاد می شود. شواهد نشان می دهد که میدان ناشی از tDCS می تواند فعالیت های مغزی را تحت تاثیر خود قرار دهد و باعث ایجاد تغییر در رفتار گردد؛ اما ارتباط بین توزیع میدان و فعالیت های مغزی هنوز بررسی نشده است. از این رو در این مطالعه متقاطع دوسو کور، بر روی 14 فرد وابسته به مت آمفتامین، tDCS با شدت 2 میلی آمپر به قشر پیش پیشانی اعمال و قبل و بعد از تحریک، تصویر تشدید مغناطیسی ساختاری و عملکردی برای تعیین توزیع میدان و مشاهده فعالیت مغزی در پاسخ به نشانه های مواد، ثبت شده است. هر فرد با فاصله حداقل یک هفته تحریک الکتریکی را یک جلسه به صورت واقعی و جلسه دیگر به صورت غیرواقعی دریافت کرده است. مدل های سر مبتنی برروش های المان محدود برای نمایش توزیع میدان شبیه سازی شده و آنالیز گروهی نشان داده است که بیشترین میدان در ناحیه پیش پیشانی ایجاد می گردد (07/0± 3424/0) و دربین افراد از نظر توزیع مکانی میدان تفاوت وجود دارد. داده های کارکردی نیز حاکی از آن است که در تفاوت بین پاسخ به نشانه های مواد و تصاویری که مربوط به مواد نیستند، تحریک واقعی در مقایسه با تحریک غیرواقعی فعالیت مغزی را در چین گیجگاهی فوقانی و قشر کمربندی خلفی کاهش می دهد (0001/0 >P)؛ اما همبستگی معناداری بین شدت میدان و تغییرات فعالیت مغزی به دست نیامده است. در این مطالعه یک روش کار برای ترکیب مدل های سر با اطلاعات مربوط به عملکرد مغز ارایه گردیده، این ترکیب اطلاعات تاکنون بررسی نشده و می تواند دریچه ای بروی درک بهتر مکانیسم اثر tDCS باشد.

تمرکز، در تیراندازی نقش مهمی دارد. برخی توانایی تمرکز را از استعدادهای طبیعی و ذاتی ورزشکاران دانسته اند، حال آنکه این توانایی ها ذاتی نیست و مهارت هایی است که ورزشکاران می توانند از طریق تمرین و آموختن به دست آورند. یکی از راه های افزایش تمرکز، استفاده از تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم (tDCS) است. بدین منظور به بررسی تاثیر تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم بر تمرکز و رکورد تیراندازان تپانچه 16-26 ساله شهر اصفهان پرداخته شد. در پژوهش 30 آزمودنی (خانم و آقا) حضور داشتند که 15 نفر آنها در گروه تجربی و 15 نفر برای گروه کنترل انتخاب شدند. پیش از شروع کار از آزمودنی های هر دو گروه پیش آزمون شامل تست استروپ و فرم کامل تیراندازی شامل 60 تیر با دستگاه اسکت گرفته شد و پس از آن افراد گروه تجربی تحت تاثیر تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم از ناحیهT3 و CZ به مدت 20 دقیقه با ولتاژ یک میلی آمپر در یک روز و به مدت 10 جلسه به صورت مداوم قرار گرفتند. پس از پایان کار و گذشت 7 روز از همه آزمودنی ها پس آزمون گرفته شد که همان موارد پیش آزمون بود. داده های به دست آمده با استفاده از SPSS و سپس تحلیل کوواریانس بررسی شد. در این تحقیق، سطح معناداری برای آمار بخش تمرکز 005/0 و برای آمار بخش رکورد 0001/0 به دست آمد. نتایج به دست آمده هم در آمار توصیفی و هم در آمار استنباطی با 05/0 >P نشان دهنده این بود که تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز بر تمرکز و رکورد تیراندازان تپانچه تاثیر معنا داری داشته و بهبود یافته است.

این پژوهش به منظور بررسی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای مغز بر حافظه کاری در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار انجام شد. بنابراین 48 شرکت کننده (18-30 سال) به روش هدفمند انتخاب شدند. سپس به طور مساوی به دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار تقسیم شدند. هر گروه به طور تصادفی به دو زیرگروه مساوی تحریک واقعی و ساختگی تقسیم شدند. تحریک واقعی و ساختگی با شدت جریان الکتریکی دو میلی آمپری به مدت 20 دقیقه و طی سه جلسه ارایه شد. نرم افزار ان-بک برای ارزیابی حافظه کاری استفاده شد. نتایج نشان داد گروه ورزشکار نسبت به غیر ورزشکار و گروه تحریک واقعی نسبت به گروه تحریک ساختگی دارای عملکرد بهتری بودند. گروه ورزشکار در شرایط تحریک واقعی در مرحله پس آزمون پیشرفت کردند. مطابق با یافته های حاضر تحریک الکتریکی مستقیم مغز به طوری که تحریک آند و کاتد به ترتیب بر روی قشر پیش پیشانی جانبی-پشتی چپ و راست اعمال شود، باعث بهبود عملکرد حافظه کاری در افراد ورزشکار می شود.

مقدمه و اهداف: کنترل پاسچر و تعادل تقریباً برای تمام فعالیت های روزمره ضروری است. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر تحریک فراجمجمه ای مخچه بر تعادل و عملکرد سیستم های حس پیکری، بینایی و دهلیزی در کنترل پاسچر سالمندان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه آماری آن کلیه سالمندان مراجعه کننده به مرکز جامع توانبخشی جمعیت هلال احمر شهر تهران بودند که از بین آنها تعداد 20 نفر سالمند 60 الی 75 ساله از هر دو جنس زن و مرد بر اساس معیارهای ورود و با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 10 نفری تجربی و کنترل قرار داده شدند. پس از اندازه گیری اولیه متغیرهای پایداری پاسچر و عملکرد سیستم های حسی توسط دستگاه پاسچروگرافی، مخچه شرکت کنندگان هر دو گروه تجربی و کنترل، پنج جلسه بیست دقیقه ای با جریان مستقیم الکتریکی دو میلی آمپری واقعی و شم تحریک شد. گروه تجربی درمان بیست دقیقه ای و گروه کنترل جلسات شم داشته اند. در هر جلسه، بلافاصله پس از تحریک، شرکت کنندگان هر دو گروه به مدت نیم ساعت تمرینات تعادلی روی دستگاه هوبر انجام دادند. پس از اتمام پنج جلسه، متغیرها مجدداً اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون شاپیرو-ویلک، آزمون لون، همگنی شیب خط رگرسیون و آزمون تحلیل کوواریانس (مانکووا و آنکووا) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر حاکی از تاثیر معنادار تحریک مخچه با جریان مستقیم الکتریکی بر متغیرهای پایداری کنترل پاسچر در وضعیت حسی دوم با چشم های بسته و سطح اتکای ثابت (036/0=p) و وضعیت حسی پنجم با چشم های بسته و سطح اتکا متحرک (034/0=p) بود. همچنین تحریک الکتریکی مخچه توانایی سالمندان گروه تجربی در استفاده از دروندادهای حس دهلیزی را افزایش داده است (014/0=p)، ولی بر توانایی استفاده از دروندادهای حس پیکری و حس بینایی تاثیر معنادار نداشته است (05/0

تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) یک روش غیرتهاجمی تحریک مغزی است که نسبت به سایر تکنیک های تنظیم فعالیت عصبی، مقرون به صرفه و دارای کارکرد ساده ای است. با وجود امید بخش بودن این روش در درمان مشکلات و بیماری-های عصب شناختی و ارتقا عملکردهای شناختی هنوز سازوکار دقیق نحوه اثرگذاری این تحریک زیر آستانه ای مشخص نشده است. شناخت این سازوکار از این لحاظ حائز اهمیت است که به طراحی پروتکل و سیستم مناسب جهت دستیابی به اثر مطلوب از تحریک الکتریکی مغز کمک می نماید. هدف این مقاله، شناخت این سازوکار با رویکرد مدلسازی نورونی است. از آنجا که نتایج برخی از تحقیقات فیزیولوژیکی نشان داده اند که در اثر tDCS، نوسانات ناگهانی کلسیم مربوط به سیگنالینگ کلسیم سلول آستروسیت در مغز بروز پیدا می کند، در مدل پیشنهادی، این سلول هم در کنار نورون های اصلی و نورون های میانی در نظر گرفته شده است. هدف این مدل، شبیه سازی اثر tDCS بر روی فعالیت قشری مربوط به پتانسیل پاسخ برانگیخته (ERP) و مقایسه آن با نتایج واقعی در مطالعات آزمایشگاهی گذشته بر روی موش صحرایی است. نتایج نشان می دهد که این مدل می تواند تمام شواهد مطالعات آزمایشگاهی را شبیه سازی کند در صورتی که مدل صرفا نورونی پیشنهاد شده در مطالعات گذشته نتوانست تمام شواهد را شبیه سازی نماید.

هدف: با توجه به عدم قطعیتِ وجود تفاوت­های جنسیتی در حوزۀ تصمیم­گیری، این مسأله به ذهن می­آید که آیا زنان و مردان در پاسخ به تحریک الکتریکی و تأثیر آن بر رفتارهای ریسک­پذیر به صورت متفاوت عمل می­کنند یا خیر؟ هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه­ای بر تصمیم­گیری ریسک پذیر دانش­آموزان رشتۀ ورزشی شطرنج براساس جنسیت بود. مواد و روش ها: از این رو، تعداد 28 دانش­آموز متوسطۀ دوم؛14 دانش آموز دختر (87/0±16) و 14 دانش آموز پسر (22/1±5/16) که در مسابقات لیگ استانی و کشوری شطرنج حضور داشتند، شرکت نمودند. هر آزمودنی در سه جلسۀ مجزا در آزمایشگاه با فاصلۀ حداقل 72 ساعت استراحت بین جلسات حضور یافت. آزمودنی­ها در هر جلسه، قبل و بعد از هر نوع تحریک (تحت یکی از 3 نوع تحریک الکتریکی؛ شامل آنودال راست/کاتودال چپ، کاتودال راست/آنودال چپ و شَم به مدت 20 دقیقه با شدت 2 میلی آمپر بر روی قشر خلفی­جانبی پیش پیشانی)، تکلیف شرط بندی آیوا و بازی رایانه­ای لیچز را انجام دادند. یافته ها:  تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مرکب نشان داد بین تحریک الکتریکی آنودال راست/کاتودال چپ و کاتودال راست/آنودال چپ تفاوت معناداری وجود داشت (001/0P=) در حالی­که؛ بین جنسیت و انواع مختلف تحریک الکتریکی تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری:  به عنوان یک یافتۀ جدید، این نتایج مؤید امکان استفاده از تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه­ای؛ به عنوان ابزاری برای بهبود تصمیم­گیری ریسک­پذیر در ورزش است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین تاثیر مدل های مختلف تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر تکانش گری در داوران ورزشی تیمی بر مبنای سبک های رهبری بود. تحریک غیرتهاجمی مغز به عنوان روشی جهت بهبود عملکرد در حیطه های مختلف ورزش مورد استفاده قرار گرفته است؛ در حالی که به نظر می رسد میزان تاثیرگذاری آن به عوامل مختلفی از جمله نوع تحریک و تفاوت های فردی بین افراد بستگی داشته باشد. از این رو، تعداد 24 داور ورزشی در رشته های تیمی فوتبال، فوتسال، والیبال، هندبال و بسکتبال شامل 12 داور با سبک رهبری تحول گرا و 12 داور با سبک رهبری غیرتحول گرا به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت نمودند. هر آزمودنی در سه جلسه مجزا در آزمایشگاه با فاصله حداقل 72 ساعت استراحت بین جلسات حضور یافت. در هر جلسه، ابتدا میزان تکانش گری با استفاده از آزمون تکانش گری برو/نرو مورد اندازه گیری قرار گرفت و سپس آزمودنی ها تحت یکی از 3 نوع تحریک الکتریکی جریان مستقیم فراجمجمه ای شامل تحریک آنودال، کاتودال یا شم به مدت 20 دقیقه با شدت 2 میلی آمپر قرار گرفتند. پس از اتمام تحریک، مجددا میزان تکانش گری مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آنوای دو راهه مرکب نشان داد بین تحریک آند و شم و همچنین بین تحریک کاتد و شم تفاوت معناداری وجود داشت (به ترتیب 001/0p=؛ 02/0p=)، در حالی که بین دو نوع سبک رهبری در انواع تحریک تفاوت معناداری وجود نداشت. به عنوان یک یافته جدید، این نتایج موید امکان استفاده از تحریک الکتریکی فراجمجمه ای به عنوان ابزاری برای افزایش عملکرد در داوران ورزشی است.